Ἀτλαντιδισμός | Πάνος Κουτρουμπούσης, 1997

Francesco Clemente, Map of What is Effortless, 1978

Ἡ Ἀρρώστεια που δεν Ἔχει Γιατρειά

Ἦταν κάποτε ἕνας νέος ὅπου ἡ χῆρα μάνα του, μολονότι φτωχοί, τον εἶχε καλομαθημένον και τούκαμε ὅλα τα χατίρια 

ξοδεύοντας την σύνταξη ὅπου ἐλάμβανε ἀπο το Δημόσιον δια τον ἄντρα της ὅπου ἦταν δικαστικός πριν ἀποθάνει 

και ἀκόμη και δουλεύοντας κιόλας η ἴδια ενω ο προκομένος ο γυιος κάθε ἐργασία που ἐτύχαινε μετά απο ὀλίγον καιρόν 

τα ἐκατάφερνε και σταματοῦσε να ἐργάζεται. Ἔτσι η μητέρα του εἶδε κι ἀπόειδε και τότε ἐκάλεσε ἕναν ἱατρόν συγγενην 

που αφου του ἔκανε του κανακάρη ὁρισμένες ἐνέσεις στο μποῦτι κατάλαβε τι ἐσυνέβαινε και εἶπε και στην ἄμοιρη 

γυναίκα πως δυστυχῶς δεν ἔφταιγε και ο νέος καθότι εἶχε ἀνίατον νόσημα ὅπου τυχαίνει καμιά φορά και αυτό ὀνομάζεται 

Ἀτλαντιδισμός, δηλαδή απο τον μῦθο της ἡπείρου Ἀτλαντίδος που ἔχει πολλη φαντασία και ὅποιος το παθαίνει κυνηγάει 

ἄπιαστα πουλιά και κάτι τον τρώει μέσα του μέχρι του Τάφου. Γι' αυτό της εἶπε να κυττάξει να βολευτοῦνε  ὅπως 

μπορούνε γιατί εδώ η Ἐπιστήμη σηκώνει τα χέρια της.

Πάνος Κουτρουμπούσης, H ταβέρνα του Ζολᾶ, 1997

Πάνος Κουτρουμπούσης, Ουρανομάγος, 1967
συλλογή Δάκη Ιωάννου

*

Στην τέχνη μου, όπως και στα διηγήματά μου, ακολουθώ μια λεωφόρο με πολλές λουρίδες κυκλοφορίας, όπου κάθε λουρίδα αντιστοιχεί σε μια από τις επιρροές που διαμορφώνουν τον τρόπο σκέψης μου: χιούμορ, νοσταλγία, "ρεαλιστικός" σουρρεαλισμός, επιστημονική φαντασία, ο κόσμος των σκιών του Καραγκιόζη, τα παλιά αμερικάνικα κόμικς και οι ασπρόμαυρες ταινίες. Μεταπηδάω ελεύθερα και συχνά από λουρίδα σε λουρίδα, από δεξιά στ' αριστερά και αντίστροφα. 'Ολες αυτές οι "λουρίδες" με συναρπάζουν και συχνά συνυπάρχουν στη δουλειά μου.

Πάνος Κουτρουμπούσης

Also:

Η Μάσκα | Πάνος Κουτρουμπούσης

Imagination | Lauren Bacall

“I have a built-in antenna.”

“Imagination is the highest kite one can fly”

 Lauren Bacall

Reading is | Roberto Bolaño (2004)

Arthur Tress, Girl with Dunce Cap. New York, 1972

“Reading is like thinking,

like praying,

like talking to a friend,

like expressing your ideas,

like listening to other people's ideas,

like listening to music (oh yes),

like looking at the view,

like taking a walk on the beach.”

Roberto Bolaño, 2666 (2004)

Werner Bischof, Reading by candlelight, Rovaniemi, Finland, 1948

"What a relief to give up literature, to give up writing and simply read."

Roberto Bolaño, 2666 (2004)

Οι περιπέτειες της ζωής του μποξέρ Paul Samson -Körner (1887-1942) | Bertolt Brecht

'' Είχα από την αρχή μια προαίσθηση για το τι θ' ακολουθούσε στη συνέχεια, αλλ' αποδείχτηκε πολύ αδύνατη προαίσθηση. Γιατί αυτό που ακολούθησε δεν ήταν αγώνας πυγμαχίας, αλλά ο γιορτασμός μιας σφαγής. Απλώς με σάπισε στο ξύλο. Είναι αλήθεια πως είχα μπει μέσα φθηνά, αλλά με είχαν βάλει μ' ένα σκοπό: να με κάνουν μαύρο. Ο άντρας δε μου άφησε κανένα περιθώριο παρεξήγησης σε σχέση μ' αυτό. Άπλωσε μόνο τα χέρια πάνω στο πρόσωπό μου και του προκάλεσε τρομακτικές αλλαγές. Χτύπαγε από αριστερά, από δεξιά, από πάνω κι από κάτω, δε φαινόταν καν να σημαδεύει - κι έβρισκε πάντα στόχο...Τα γάντια μου του μποξ μου χρησίμευσαν μόνο για να τα κρατώ μπροστά στο πρόσωπο μου. Οπότε κι αυτός με χτύπαγε ανάμεσα απ' αυτά. Με κάποιο τρόπο κατάφερα, εκτός από κάποια διαλείμματα που βρισκόμουν ξαπλωμένος για να ξεκουραστώ πάνω στο πάτωμα, να μείνω στα πόδια μου ολόκληρο το γύρο. Δεν είχα καθόλου χρόνο για να παρατηρήσω οτιδήποτε, αλλιώς θα είχα σίγουρα πάρει είδηση αυτό που σκέφτομαι σήμερα: ότι δεν ήθελε με κανένα τρόπο να με ρίξει νοκ άουτ όσο γινόταν πιο γρήγορα, αλλά όσο γινόταν πιο αργά. Δεν μπορούσε να παραδοθεί απλώς στη δολοφονική του μανία, αλλά ήταν υποχρεωμένος να πάρει υπόψη το κοινό του που ήθελε να δει αγώνα. Μου 'δινε πάντα, λοιπόν, αρκετό καιρό για να σηκωθώ με κάποιο τρόπο πάλι στα πόδια μου, ώστε να έχει ξανά τη δυνατότητα να επιδείξει την τέχνη του.

Έκανε επίδειξη της τέχνης του δυο ολόκληρους γύρους. Κι ήταν μεγάλη τέχνη. Μετά απ' αυτούς τους δυο γύρους αισθανόμουν τόσο κουρασμένος απ' τη ζωή , όσο κι ένας εκατοντάχρονος. Ήμουνα ξαπλωμένος ανάσκελα σε μια γωνιά κι ευχόμουνα να 'ρθει ο Χάρος να με πάρει.''

Οι περιπέτειες της ζωής του μποξέρ Σάμσον-Κέρνερ

Bertolt Brecht, μτφ: Νάντια Βαλαβάνη

< Bertolt Brecht (1898-1956) with the boxing champion, Paul Samson-Körner (1887-1942) 1926

 In the early 1920s, Brecht was fascinated with America and boxing as an aspect of American culture. He liked to mingle with boxing stars like Paul Samson-Körner , with whom he even planned to write a play together.

Book//mark -The Book of Lies | Aleister Crowley, 1913

The Book of Lies, 1913                                                                                                  Aleister Crowley 

“Awake from dream, the truth is known: awake from waking. The truth is: The Unknown” 

“Dreams are imperfections of sleep; even so is consciousness the imperfection of waking.

Dreams are impurities in the circulation of the blood; even so it's consciousness a disorder of life.

Dreams are without proportion, without good sense, without truth; so also is consciousness.

Awake from dream, the truth is known: awake from waking. The truth is: The Unknown” 

“The more necessary anything appears to my mind, the most certain it is that I only assert a limitation.” 

“This is the Night wherein I'm lost, the Love through which I am no longer” 

“Keep on acquiring a taste for what is naturally repugnant; this is an unfailing source of pleasure.” 

“For when all is equilibrated, when all is beheld from without all, there is joy, joy, joy that is 

but one facet of a diamond, every other facet whereof is more joyful than joy itself.” 

“In the wind of the mind arises the turbulence called I.

It breaks; down shower the barren thoughts. 

All life is choked.

This desert is the abyss wherein the Universe.

The Stars are but thistles in that waste.

Yet this desert is but one spot accursed in a world of bliss” 

“doubt is a good servant but a bad master; a perfect mistress, but a nagging wife.” 

“Early to bed and early to rise Makes a man healthy and wealthy and wise: But late to watch 

and early to pray Brings him across The Abyss, they say.” 

“Thoughts are false.”

Aleister Crowley, The Book of Lies, 1913

Stereosc2pe + | In the sky / William Shakespeare

"My soul is in the sky."

William Shakespeare

A Midsummer Night's Dream,' Act V. Scene I.

Η τέχνη της ηδονής | Louis Aragon, 1921

Louis Aragon, manuscrit d’Anicet ou le panorama 

''Η αίσθηση που σε ζωντανεύει, που σε συνεπαίρνει, που σε κυριεύει, χωρίς να μπορείς να την καθορίσεις, λέγεται desir στα γαλλικά, μια λέξη που η λατινική της μετάφραση είναι ακριβώς η λέξη έρωτας. Με τον πολυμήχανο αυτόν τρόπο, οι Αρχαίοι υπογράμμιζαν ότι η κίνηση εκείνη είναι που κάνει την ομορφιά τούτου του πάθους. Ο πόθος δεν είναι παρά η προσμονή της ηδονής, συνοδευόμενη απο την προκαταβολική αναπαράσταση του αντικείμενου της παραφοράς μας. Μόνο η δική του δύναμη είναι απεριόριστη, και όχι η δύναμη του έρωτα.

Μεταμορφώνει, κατά το κέφι του, τις ατέλειες σε ομορφιές, ερμηνεύει τα δεδομένα των αισθήσεων σύμφωνα με την ιδανική εικόνα που έχουμε σχηματίσει, έτσι που την πετυχαίνουμε πάντα χωρίς να αστοχούμε, σβήνει μέσα μας όσες έγνοιες είναι ξένες προς την ιδέα που μας κατέχει, και απλοποιεί την υπερβολικά περίπλοκη εκείνη ψυχολογία, που στέκεται εμπόδιο στο μεγαλείο των πράξεων μας. Έτσι, με μια διπλή ενέργεια, που το αποτέλεσμα της άφευκτα αναβλύζει, ο πόθος μεταμορφώνει τον κόσμο κι εμάς τους ίδιους, ομορφαίνοντας τους με την ίδια ορμή χωρίς να επεκταθώ ιδιαίτερα σε λεπτομέρειες που δύσκολα μπορούν να έρθουν στο φως.''

 Ανισέ ή το Πανόραμα, Louis Aragon, 1921

μτφ Γιώργος Σπανός

Flick Review < The Floorwalker | Charlie Chaplin, 1916

The Floorwalker, Charlie Chaplin, 1916 

Directed by Charles Chaplin

Cinematography by William C. Foster / Roland Totheroh / Frank D. Williams  

Editing by Charles Chaplin

Burn softly inside me / Rimbaud

Ο Μυρμηκολέων | Jorge Luis Borges

Ο μυρμηκολέων είναι ένα αδιανόητο ζώο, που ο Φλωμπέρ το περιγράφει ως εξής: «μπροστά λιοντάρι, πίσω μυρμήγκι, και τα γεννητικά του μόρια ανάποδα». 

Επίσης παράξενη είναι και η ιστορία αυτού του τέρατος. Διαβάζουμε στην Αγία Γραφή (Ιώβ, Δ΄, 11): «μυρμηκολέων ὤλετο παρὰ τὸ μὴ ἔχειν βοράν». Όμως το εβραϊκό κείμενο μιλάει για λέοντα, χρησιμοποιώντας όμως τη λέξη λαγίς, μια λέξη ασυνήθιστη, που φαίνεται ότι οδήγησε σε μια εξίσου ασυνήθιστη μετάφραση. 

Η απόδοση των Εβδομήκοντα, ανατρέχοντας σ' ένα αραβικό λιοντάρι που ο Αιλιανός και ο Στράβων αποκαλούν «μύρμηξ», χάλκευσε τη λέξη «Μυρμηκολέων». Πέρασαν οι αιώνες, ξεχάστηκε η ρίζα, κι από την αινιγματική φράση 

«μυρμηκολέων ὤλετο παρὰ τὸ μὴ ἔχειν βοράν» φύτρωσε ένας μύθος, που τον εμπλούτισαν οι ζωολόγοι του μεσαίωνα:

Και ο Φυσιολόγος είπε: Στο πρόσωπο (ή μπροστά) ήτανε λιοντάρι, πίσω μυρμήγκι. Ο πατέρας του τρώει σάρκες,αλλά η μητέρα του σπόρους. Αν λοιπόν γεννούν τον μυρμηκολέοντα, γεννούν ένα ον με δύο φύσεις, που δεν μπορεί να φάει σάρκες λόγω της φύσεως της μητέρας του και δεν μπορεί να φάει σπόρους λόγω της φύσεως του πατέρα του. Οπότε, αφού δεν τρέφεται, πεθαίνει.

Το Βιβλίο των Φανταστικών Όντων,  Jorge Luis Borges μτφ: Γιώργος Βέης

Golconda / Lonely people | Rene Magritte / The Beatles, 1953-66

 Rene Magritte Golconda* , 1953 

>  The Beatles - Eleanor Rigby


   

*The title Golconda was found by his poet friend Louis Scutenaire. Golkonda is a ruined city in the state of Telangana, India, near Hyderabad, which from the mid-14th century until the end of the 17th was the capital of two successive kingdoms; the fame it acquired through being the center of the region's legendary diamond industry was such that its name remains, according to the Oxford English Dictionary, "a synonym for 'mine of wealth'."

Η μπάντα | Γιώργος Μαρκόπουλος, 1979

Η μπάντα

Μια μπάντα πήγαινε σε επαρχιακό παραλιακό δρόμο.
Έπαιζε εμβατήρια. Ένα παιδάκι δεκατέσσερω χρονώ
με φαρδύ καπέλο και παλιά ρούχα μουσικής
που έπαιζε τρομπόνι, δεν είδε τη στροφή του δρόμου.

Έτσι η μπάντα έστριψε, και το παιδάκι βάδισε μόνο του ευθεία.
Με το τρομπόνι και το μεγάλο του καπέλο.


Γιώργος Μαρκόπουλος,
Οι πυροτεχνουργοί, 1979









< Russell Monk

My bicycle | Arthur Conan Doyle / Samuel Beckett / Ernest Hemingway

''When the spirits are low, when the day appears dark, when work becomes monotonous, 

when hope hardly seems worth having, just mount a bicycle and go out for a spin down 

the road, without thought on anything but the ride you are taking.''

Arthur Conan Doyle

Chicago, 1948                                                                                                                                    

''But I pushed and pulled in vain, the wheels would not turn. It was as though the brakes were jammed, 

and heaven knows they were not, for my bicycle had no brakes. And suddenly overcome by a great weariness, 

in spite of the dying day when I always felt most alive, I threw the bicycle back in the bush and lay down 

on the ground, on the grass, careless of the dew, I never feared the dew.''

 Samuel Beckett, Molloy, 1951

''It is by riding a bicycle that you learn the contours of a country best, since you have to sweat up the hills 
and coast down them. Thus you remember them as they actually are, while in a motor car only a high hill 
impresses you, and you have no such accurate remembrance of country you have driven through as you 
gain by riding a bicycle.''

Ernest Hemingway, By-Line, 1920- 56

Roger Mayne, Boys with Bicycles, Portland Road, North Kensington, 1957

> Bicycle-race 

Καινούργιο ταξίδι | Νίκος Καββαδίας, 1954

"Να ξυπνάς και να βρίσκεσαι σ’ έναν τόπο για πρώτη φορά.
Τρίβεις τα μάτια κόκκινα και κουρασμένα. Βλέπεις θαμπά.
Άνθρωποι που δεν τους φαντάστηκες. Τους αγαπάς.
Νταραβερίζεσαι και γίνεσαι μάτσο με δαύτους. Φεύγεις.
Τους θυμάσαι όταν μείνεις για λίγο στο σπίτι σου, την ώρα που
πέφτεις να κοιμηθείς. Η θύμηση αξίζει μοναχά όταν ξέρεις πως
θα κινήσεις για καινούργιο ταξίδι. Η χειρότερη άρνηση, η μεγαλύτερη απελπισία, είναι να φουντάρεις στον τόπο σου και να ζεις με τις αναμνήσεις."

Νίκος Καββαδίας, Βάρδια, 1954

> Νίκος Καββαδίας | Ήθελα

When I know your soul | Amedeo Modigliani & Jeanne Hebuterne

Jeanne Hebuterne, by Modigliani

When Jeanne Hebuterne, Modigliani's muse and love of his life, asked him,

 why he is never depicting her eyes, Modigliani answered:

“When I know your soul, I will paint your eyes.”

Amedeo Modigliani

Jeanne Hebuterne with Hat and Necklace, 1917                                     Ralph Crane: Artist Jeanne Modigliani with paintings of her mother, 

> Jeanne Hébuterne, painted by her father Amedeo Modigliani,

 Paris, 1964

Symphonie Diagonale | Viking Eggeling,1921

Symphonie diagonale / director: Viking Eggeling / 1921

'Against a black background, geometric shapes rhythmically emerge and recede along an imaginary diagonal axis. The effects of shadow and light magnify the perpendicular lines, while the parallel and curved lines create a harmony of shapes that play with light. An animated tableau of circles and lines appears and then fades away. This film comprised of 6,720 drawings inaugurates the beginning of experimental film: an art nouveau that uses film as a medium for visual expression.'

Swedish Film Institute

Thin rain | Spike Milligan

                                                                 Spike Milligan

The Girl With Many Eyes | Tim Burton

Kurt Schwitters, Lost Blue Eye

One day in the park

I had quite a surprise.

I met a girl who had many eyes.

She was really quite pretty

(and also quite shocking!)

and I noticed she had a mouth,

so we ended up talking.

We talked about flowers,

and her poetry classes,

and the problems she'd have

if she ever wore glasses.

It's great to know a girl

who has so many eyes,

but you really get wet when

she breaks down and cries.”

Tim Burton

Also:

 Stereosc2pe + | The mystery

  

In the sky | Sylvia Plath

"We should meet in another life,
we should meet in air, 
Me and you."


              Sylvia Plath

Newport Jazz Festival 1965

 Newport Jazz Festival 1965

 Joe Alper, Thelonious Monk, Newport Jazz Festival 1965

Joe Alper, John Coltrane, Newport Jazz Festival 1965

 Newport Jazz Festival 1965

Η αρχιτεκτονική στην Ελλάδα | Ιάννης Ξενάκης

- Με την ιδιότητα του αρχιτέκτονα, πώς εξηγείτε λόγου χάρη το γεγονός ότι άνθρωποι
που βγήκαν απο αρχιτεκτονικές σχολές με δασκάλους σαν τον Γκίκα, τον Πικιώνη,
με μεγάλη ευαισθησία στα θέματα της αισθητικής, φτιάξανε μια τόσο άσχημη πόλη
όπως η Αθήνα;

Ιάννης Ξενάκης: Δεν ξέρω αν φταίνε οι αρχιτέκτονες γι' αυτό. Μετά τον πόλεμο οι μηχανικοί κατάφεραν να κάνουν ένα νόμο που να μπορούν να κατασκευάζουν σχέδια κατοικιών μέχρι 4-5 πατώματα. Αυτό, όμως, τους έδωσε παράλληλα τη δυνατότητα να φτιάχνουν ό,τι θέλουν χωρίς καμία σπουδή αισθητικής και προβληματισμό πάνω στην αρχιτεκτονική ή στην πολεοδομία. Άλλωστε εκείνη την εποχή το μάθημα της πολεοδομίας στο Πολυτεχνείο διδασκόταν στους μηχανικούς μόνο μία ώρα την εβδομάδα και με τρόπο επεισοδιακό. Αυτός ο νόμος άνοιξε το «μαντρί» και βγήκανε τα «θηρία» έξω. Δηλαδή οι μηχανικοί οι οποίοι ποτέ δεν είχαν σκεφτεί τι σημαίνει  αρχιτεκτονική, αισθητική, ούτε καν πολεοδομία. Παράλληλα οι κυβερνώντες για λόγους οικονομικών συμφερόντων αφήνανε τα πράγματα χωρίς κανέναν έλεγχο, σ' ένα χώρο όπως η Ελλάδα που δεν έχει παράδοση σχεδόν σε τίποτα. Τις παραδόσεις δηλαδή που είχαμε τις θάψανε. Κι αυτό το βλέπουμε απο την απλή αρχιτεκτονική των εκκλησιών, που οι περισσότερες είναι απαράδεκτες απο αρχιτεκτονική άποψη. Βλέπει κανείς παλιές λαϊκές εκκλησίες φτιαγμένες απο ντόπιους ανθρώπους που είναι πολύ ωραίες. Έχουν και αρχιτεκτονική και ευαισθησία. Ενώ τις καινούριες (δεν ξέρω ποιοι τις φτιάχνουν αυτές), τις ανακατεύουν με γοτθικούς, με ρωμαϊκούς και με αρχαίους ρυθμούς, με αποτέλεσμα να είναι πολύ άσχημες αισθητικά. Τις βάφουν, επίσης, με κόκκινα, γαλάζια και πράσινα κυρίως χρώματα, ώστε γίνονται τραγέλαφοι. Αυτό είναι ένα δείγμα του κατήφορου που έχει πάρει η αρχιτεκτονική στην Ελλάδα και έχει γίνει έτσι η Αθήνα που μόνο μ' έναν... πόλεμο θα μπορούσε να ξαναφτιαχτεί.




Ιάννης Ξενάκης συνέντευξη στον Γιάννη Φλέσσα

Stereosc2pe + Octopus woman

?                                                                                              ?

Self-Portrait | Eugeniusz Zak, 1916

 Eugeniusz Zak: Self-Portrait, 1916

The Difficulty of Breathing | Charles Bukowski, 1920-94

Small.. unnerving occurrences..
keep coming up
one after the other:
haphazard dumb accidents of freakish chance-
the tiring tasks that are part of our routine 
and the sundry other ever-recurring annoyances–
all these inevitable small defeats and sorrows rub and push 
continually up against the moments the days the years
until one almost wishes
almost begs for a larger more meaningful destiny.
I can almost understand why people leap from bridges.
I even understand in part those who arm themselves and slaughter their friends and innocent strangers.
I am not exactly in sympathy with them 
and I decry their reckless behavior
but I can understand the ultimate undeniable persistent..
force of their misery.
the horrific violent failure of any one of us
to live properly
says to me that 
we are all equally guilty for every human crime.
there are no innocents.
and if there is no hell,
those who coldly judge these unfortunates 
will create one for us all.



Charles Bukowski, The Difficulty of Breathing,
The Flash of Lightning Behind the Mountain, 1920-94

> Guillaume Apollinaire | Mirabeau Bridge (1913)

Mannequins | Exposition Internationale du Surréalisme, Paris 1938 | Salvador Dali / Max Ernst / Andre Masson / Marcel Duchamp / Miró

Salvador Dali and his mannequin, Surrealist Exhibition, Paris 1938

Raoul Ubac, Mannequin by Man Ray                                 Raoul Ubac, Mannequin by Max Ernst 

Raoul Ubac, Mannequin d’Andre Masson, 1937

Raoul Ubac, Mannequin by Marcel Duchamp                        Raoul Ubac, Mannequin by Marcel Duchamp

Raoul Ubac, Mannequin by Sonia Mosse, 1938

Denise Bellon, Yves Tanguy’ mannequin, 1938                     Raoul Ubac, Maurice Henry mannequin, 1938

Raoul Ubac, Mannequin by Miró                               Raoul Ubac, Mannequin by Salvador Dalí

The Exposition Internationale du Surréalisme was an exhibition by surrealist artists that took place from January 17 to February 24, 1938, in the generously equipped Galérie Beaux-Arts in Paris.

It was organised by the French writer André Breton, the surrealists' brain and theorist, and Paul Éluard, the best known poet of the movement. The catalogue listed, along with the above, Marcel Duchamp as curator, Salvador Dalí and Max Ernst as technical advisers and Man Ray as head lighting technician.

The exhibition was staged in three sections, showing paintings and objects as well as unusually decorated rooms and mannequins which had been redesigned in various ways.

The surrealist artists had a special interest in mannequins. With these mannequins the art myth of Ovid's Pygmalion, a sculptor who carved the perfect woman, fell in love with her and then asked Venus to awaken her to life, is kept alive.

< Raoul Hausmann, who was an artist of Dadaism, which preceded Surrealism, had already created a mechanical head in 1919 named "The Spirit of Our Age". It was a decorated head of papier-mâché, such as hairdresser apprentices use to learn how to make wigs. Thus, the everyday item lost its common function and experienced a transformation into an artistic concept. Hausmann was involved in the first international Dada exhibition, which took place in 1920 in Berlin.

> The First International Dada Fair, Berlin, 1920

The sculptor and photographer Hans Bellmer, who emigrated to Paris in 1938, was also a participant of the exhibition. He had been experimenting with mannequins since the beginning of the 1930s.

> Hans Bellmer / Les Jeux de la Poupée